Resumo sobre Estudo dos Verbos no Tempo Presente - Língua Ticuna
Por joão juvito campos | 23/04/2024 | EducaçãoESTUDO DOS VERBOS Werbugü arü ngu’ =
Características dos verbos em Ticuna.
1º Os verbos apresentam, em seu inicio, uma marca que indica pessoa (prefixo pessoal).
1º Werbugü rü deagü i mue’pücüna nawae’ῧ i ta’cü i ngupetüῧ i üῧ. Ngematürü inawae’ῧ i norütama i ĩ’ῧ. Werbu rü de’a arü we’ãtchiẽẽruῧ ni’ ĩ.
Os verbos em Ticuna apresentam uma estrutura que é a seguinte:
Magütagawa i werbugü nanawae’güῧ na nhuãcü ya ngugüῧ.
Naῧpa norü ügü + Natchuma’ã + Norü gu’wa
(Prefixo) (Raiz) (Sufixo)
VERBOS TEMPO PRESENTE |
TRABALHAR |
COMER |
PESCAR |
CANSAR |
|||||||||
Prefixo Pessoal |
Prefixo |
Raiz |
Sufixo |
Prefixo |
Raiz |
Sufixo |
Prefixo |
Raiz |
Sufixo |
Prefixo |
Raiz |
Sufixo |
|
Duuêgüga |
Naῧpa i norü ügü |
Natchuma’ã |
Norü gu’wa |
Naῧpa i norü ügü |
Natchuma’ã |
Norü gu’wa |
Naῧpa i norü ügü |
Natchuma’ã |
Norü gu’wa |
Naῧpa i norü ügü |
Natchuma’ã |
Norü gu’wa |
|
Tchama |
1ª DG |
tcha |
puracü |
|
tcha |
tchibü |
|
tcha |
powae |
|
tchi |
pa |
|
Cuma |
2ª DG |
cu |
puracü |
|
cu |
tchibü |
|
cu |
powae |
|
qui |
pa |
|
Nüma |
3ª DG |
na |
puracü |
|
na |
tchibü |
|
na |
powae |
|
ni |
pa |
|
Ngima
|
3ª DG |
i |
puracü |
|
i |
tchibü |
|
i |
powae |
|
iya |
pa |
|
Tüma
|
3D. ngetchaῧãcü i de’ae |
ta |
puracü |
|
ta |
tchibü |
|
ta |
powae |
|
ti |
pa |
|
Tomagü |
1ª DG |
ta |
puracü |
e-gü |
ta |
tchibü |
e-gü |
ta |
powae |
gü |
ti |
pa |
e-gü |
Yiemagü |
1ª DG |
ta |
puracü |
e-gü |
ta |
tchibü |
e-gü |
ta |
powae |
gü |
ti |
pa |
e-gü |
Pemagü |
2ª DG |
pe |
puracü |
e-gü |
pe |
tchibü |
e-gü |
pe |
powae |
gü |
Pi Pe |
Pa Pa |
e-gü |
Nümagü |
3ª DG |
na |
puracü |
e-gü |
na |
tchibü |
e-gü |
na |
powae |
gü |
iya |
pa |
egü |
Ngimagü |
3ª DG |
ita |
puracü |
e-gü |
i |
tatchibu |
e-gü |
ita |
powae |
gü |
iti |
pa |
egü |
Tüma |
3D. ngetchaῧãcü i de’ae |
ta |
puracü |
e-gü |
ta |
tchibü |
e-gü |
ta |
powae |
gü |
ti |
pa |
egü |